Podstawowe formaty graficzne – obrazy rastrowe i obrazy wektorowe

Żeby być w czymś dobrym trzeba opanować podstawy. Tak zaczynałam ja i tak z pewnością zaczynał Zuckerberg. Dlatego dzisiaj zacznę od zera i rzucę kilka słów o tajemniczych skrótach za pomocą których zapisywane są obrazy. Czyli formaty graficzne i co warto o nich wiedzieć.

Ten tekst jest przede wszystkim dla laików, którzy znają nazwy podstawowych formatów, jednak nie do końca wiedzą co pod każdym z nich się kryje i jak ich używać. Tekst jest w szczególności dla tych, którzy zapisują logo w jpegu, a potem wycinają tło za pomocą Painta – spokojnie, to nic złego. Macie prawo nie znać się, dlatego specjalnie dla Was zacznę od podstawowych zagadnień.

OBRAZY RASTROWE I WEKTOROWE

Podstawowy podział obrazów to obrazy rastrowe i obrazy wektorowe. Już teraz wiem, że niektórym z Was nic to nie mówi, dlatego w jak największym skrócie napiszę o co kaman.

Obrazy rastrowe (bitmapa)

To obrazy prezentowane za pomocą siatki (rastrowej) pionowo-poziomej, czyli jest to obraz składający się z odpowiednio pokolorowanych pikseli (małych punktów). Obrazy rastrowe najlepiej odwzorowują rzeczywistość, jednak mają jedną wadę, a mianowicie nie mają właściwości nieskończonego skalowania bez utraty jakości. Rozwijając, obrazy rastrowe przy każdej zmianie rozmiaru czy to zmniejszenia, czy powiększenia tracą w jakimś stopniu na jakości.  Jakie formaty graficzne reprezentują obrazy rastrowe?

.JPG (JPEG) – zapisuje obraz z kompresją stratną, czyli następuje zmniejszenie ilości bitów (pozbycie się mniej ważnych danych z obrazu a pozostawienie tych najistotniejszych). Podsumowując .jpeg myśli, że oko człowieka nie jest takie doskonałe i nie potrzeba mu wszystkich szczegółowych informacji, dlatego wyrzuca to, co uważa za niepotrzebne.

Kiedy wybrać format JPEG, a kiedy nie?

• ten format jest idealny do zapisywania zdjęć, ponieważ świetnie radzi sobie z przejściami tonalnymi i nie zapisuje tak dużo danych, które powodują, że plik ma zbyt dużą wagę. To oznacza, że jeśli nie chcecie obciążać swojej strony zbyt dużymi zdjęciami, jak najbardziej wasze zdjęcia zapisujcie w tym formacie.
• nie nadaje się do zapisywania prostych rysunków graficznych, gdzie dominują jednobarwne kształty (logo, proste rysunki graficzne itp.), ponieważ zapisane obrazy stracą na jakości i ich wygląd będzie miał wiele do życzenia.
• JPEG zawsze przy zapisie generuje automatycznie tło, dlatego nie nadaje się również do zapisu logo czy grafik, które mają mieć docelowo tło transparentne,
• nie zapisuje żadnej przeźroczystości.

*format graficzny obsługiwany przez prawie wszystkie programy.

.BMP – podstawowy format zapisu obrazów grafiki rastrowej. Obecnie nie korzysta się już tak często z tego formatu, ponieważ wbrew pozorom pliki zapisywane w tym formacie są dosyć ciężkie (dużo ważą) – ze względu na kompresję bezstratną obrazu. Dodatkowo, nie jest to pożądany format dla przeglądarek internetowych, czyli najprościej mówiąc często się wykrzacza.

.PNG – format, który został opracowany na potrzeby internetu. Zapisuje obraz z kompresją bezstratną. Zapisuje dokładnie wszystkie kolory, a co za tym idzie ma znacznie większy rozmiar niż .jpeg, dlatego nadaje się do zapisywania wszystkich plików wyłączając zdjęcia. Można zapisać zdjęcie w .png, jednak waga pliku może być zabójcza np. dla naszej strony internetowej. Ten format ma jeszcze jedną cudowną właściwość, a mianowicie możliwość zapisu obrazu z przeźroczystością (np. transparentne tło).

Jakie obrazy zapisywać w formacie .png?

• wykresy,
• proste rysunki graficzne na potrzeby internetu,
• zeskanowane dokumenty,
• ilustracje,
• ikonki,
• grafiki z małą ilością kolorów,
• kiedy potrzebna jest przeźroczystość,
• logo – tylko na potrzeby internetu.

*format wspierany przez wiele edytorów internetowych, jak również prawie wszystkie programy stacjonarne.

.GIF – jeden z najpopularniejszych formatów stworzonych na potrzeby internetu, umożliwiający wyświetlanie dwóch lub więcej obrazów naprzemiennie. Takie wyświetlanie obrazów tworzy popularne dzisiaj, znane wam, krótkie animacje. Doskonale się sprawdza do zapisu grafik w przedziale do 256 kolorów, (np. przyciski na stronie www), chcę nadmienić tylko, że podana wartość kolorów dotyczy pojedynczego bloku a nie całości obrazu. Pozwala również utworzyć przeźroczystość. Świetnie radzi sobie z zapisem pojedynczych kolorów jednak nie nadaje się do zapisu zdjęć, ponieważ nie radzi sobie z kolei ze szczegółami np. przejściami tonalnymi.

W jakich programach można stworzyć animację gif?

• internetowe generatory,
• Gimp (darmowy),
• Photoscape (darmowy),
• Adobe Photoshop (płatny),
• Adobe Illustrator (płatny),

.TIFF –  format grafiki rastrowej, który zyskał wśród grafików dzięki swojej elastyczności. Używa kompresji stratnej, bezstratnej i  ma opcję bez jakiejkolwiek kompresji. Pierwotnie był stworzony do komputerowego przygotowywania materiałów do druku. Dodatkowo ma możliwość zapisu jako plik otwarty (czyli z warstwami), umożliwia zapis przeźroczystości, efektów i filtrów. Wydawałoby się, że to format idealny, jednak jego wadą jest niekompatybilność z wieloma systemami operacyjnymi czy programami.

Programy wspierające format .tiff:

• Photoscape (darmowy),
• Adobe Photoshop (płatny),
• Adobe Illustrator (płatny),
• Picasa (darmowy),
• CorelDraw (płatny).

.RAW (ang. surowy) – popularny format przede wszystkim w profesjonalnej fotografii cyfrowej. Rejestrując obraz w tym formacie uzyskujemy najwyższą jakość obrazu pod względem odwzorowania rzeczywistości. Jak sama nazwa wskazuje rejestruje surowy obraz. Nie ulega żadnej kompresji, radzi sobie najlepiej z przejściami tonalnymi w porównaniu do innych formatów, a jego możliwości edycyjne są bardzo rozbudowane. Niestety jest on dosyć skomplikowanym w obróbce formatem i dla osób początkujących może stwarzać problemy.  Edycja do finalnego zadowalającego efektu wymaga doświadczenia i odpowiedniego oprogramowania.

Jakie programy umożliwiają edycję plików w formacie .raw?

• Adobe Photoshop + wtyczka Camera RAW,
• Adobe Photoshop Lightroom,
• Bibble PRO,

darmowe alternatywy:

• RawTherapy,
• GIMP + wtyczka UFRaw.

Obrazy wektorowe

To opis obrazu za pomocą formuł matematycznych. Kiedy obraz rastrowy zapamiętuje kolor i położenie pojedynczych pikseli, tak obraz wektorowy zapamiętuje krzywe i linie (ich położenie i barwę), które ostatecznie tworzą kształt. Niestety obrazy tworzone grafiką wektorowa są zazwyczaj uproszczone, tzn. że odwzorowanie np. zdjęcia jest tutaj prawie niemożliwe. Jednak obraz wektorowy ma jedną najważniejszą zaletę, czyli jest skalowalny, czyli stworzony obraz możemy powiększyć lub pomniejszyć do dowolnego rozmiaru bez jakiejkolwiek utraty jakości. Wektory to podstawa przy tworzeniu tzw. grafiki użytkowej (logo, materiały drukowane, grafiki do www itp.) Jakie formaty graficzne reprezentują obrazy wektorowe?

.PDF –  wynalazek firmy Adobe, dzięki któremu poligrafia zrobiła krok milowy w przyszłość. Format, który przede wszystkim jest wykorzystywany do zapisów materiałów do druku. Zapisuje wszystkie informacje z oryginału i jest jednym z najbezpieczniejszych formatów, ponieważ autor może uniemożliwić jego edycję, kopiowanie czy drukowanie. To jednak nie jedyne jego możliwości, ponieważ format ten jest wykorzystywany do zapisu e-booków. Pliki PDF mogą zawierać formularze, przyciski, łącza, elektroniczne podpisy oraz filmy wideo. Głównym programem do wyświetlania plików PDF jest Acrobat Reader, jednak obecnie format ten wspierany jest przez wiele innych programów dostępnych w sieci na darmowej lub płatnej licencji.

*w plikach pdf możecie przechowywać również rastry.

. SVG –  standardowy format grafiki wektorowej. Jest oparty na języku XML, który umożliwia świetne wyświetlanie grafiki na stronach www i animowanie jej. Stał się świetną alternatywą do rastrowego GIF-a, jednak nadal jest niedoceniany. Nie jest obwarowany żadnymi patentami i licencjami. Umożliwia osadzanie w nim plików grafiki rastrowej (ważne! nie jest to jednoznaczne z jej wektoryzacją). Osobiście jest to mój ulubiony format stosowany na stronach www, ponieważ jakość grafik w tym formacie jest zdumiewająca. Coraz częściej zapisuje się w tym formacie proste grafiki, ikony, przyciski oraz animowane bajery na strony www.

Programy do tworzenia grafiki wektorowej wspierające format .svg:

• Inkscape (darmowy),
• Adobe Illustrator (płatny),
• DrawPlus Starter (darmowa z wyłączeniem prac komercyjnych).

.AI – jest to wewnętrzny format programu Adobe Illustrator, który służy do tworzenia grafiki wektorowej. Zapisanie pliku w tym formacie pozostawia wszystkie możliwości edycyjne, tzw. plik otwarty, który jest podstawą do tworzenia np. identyfikacji wizualnej. Tutaj również możliwe jest osadzanie plików grafiki rastrowej.

*format obsługiwany wyłącznie przez programy pakietu Adobe.

.CDR – format grafiki wektorowej stworzonej przez firmę Corel Corporation. Ma właściwości pliku otwartego, czyli z możliwością całkowitej edycji. Jest to jednak format natywny, czyli obsługiwany tylko przez program CorelDRAW.

.EPS – jest wykorzystywany najczęściej do przenoszenia między aplikacjami kompozycji wektorowych. Uniwersalny format, który jest obsługiwany przez większość programów do grafiki wektorowej.

Mam nadzieję, że temat formatów graficznych jest już teraz dla Was zrozumiały.  Oczywiście jest ich znacznie więcej, ale biorąc pod uwagę kryterium „najpopularniejsze” to myślę, że wyczerpałam temat. Nie chciałam wbijać Wam do głowy wiedzy technicznej, bo ma to być tekst dla totalnych laików. Jeśli czujecie niedosyt zapraszam do kontaktu ze mną. BYE!