Jak przygotować plik do druku – podstawowe zasady DTP

Tekstów jak przygotować plik do druku są tysiące, jednak przeczesując internet, w każdym tekście zawsze mi czegoś brakuje. Dlatego postanowiłam napisać tekst, który wyczerpie jak najwięcej zagadnień w tym temacie i skupi wszystkie zasady, jakie ja zdążyłam poznać i jakie przydały mi się w pracy.

Na samym początku może zaczniemy od podstaw, czyli od zagadnienia czym jest DTP. Tak wiem, już widzę jak robisz wielkie oczy do ekranu, bo przecież jak można nie wiedzieć co to jest DTP? Ja jednak zrobię na przekór i napiszę Ci co to jest – tak na wszelki wypadek, ok?

DTP to ogół czynności, jakie musisz wykonać przed dostarczeniem ostatecznych plików do drukarni. Czyli wszystko to, co ty musisz zrobić, żeby dobrze przygotowany plik mógł sobie spokojnie przejść do kolejnego etapu, który nie jest już bezpośrednio zależny od ciebie, czyli do druku.

Skoro mamy już tę wiedzę, to skupmy się na tym, co musisz zrobić przed przekazaniem pliku do drukarni. Podzielę tę wiedzę na chronologiczne etapy i podpunkty. Zanim jednak przejdziemy do rzeczy, muszę ci napisać jeszcze jedną ważną rzecz:

Jeżeli masz taką możliwość, to zawsze skontaktuj się z drukarnią, w której będzie realizowany druk i zapytaj o wszystkie wymagania i parametry, jakie dana drukarnia preferuje. Unikniesz dzięki temu tysiąca poprawek i kombinacji po zakończeniu pracy. A przecież, po co ci nerwy, frustracje i nieprzespane noce, lepiej od razu wiedzieć co jest potrzebne i spać bez obaw o koszmary.

No dobra, to zaczynajmy…

1. Kiedy włączysz program graficzny…

Pierwszy etap to przygotowanie obszaru roboczego, na którym będziesz pracował i tutaj na dzień dobry mamy kilka ważnych zagadnień:

CMYK

Zawsze, kiedy pracujesz z plikami do druku, pamiętaj o zaznaczeniu przestrzeni kolorów CMYK (drugi rodzaj przestrzeni to RGB, który jest zarezerwowany tylko dla urządzeń ekranowych). Kolejną bardzo ważną rzeczą, jest określenie profilu kolorów. Ustalenie profilu pozwoli ci na uzyskanie w druku najbardziej zbliżonego efektu do tego, co widzisz na ekranie (pamiętaj jednak, że to nie wyznacznik). Zazwyczaj, a właściwie w standardzie, ustawiamy profil: Coated FOGRA39 (ISO 12647-2:2004) dla papieru powlekanego i Uncoated FOGRA39 (ISO 12647-2:2004) dla papieru niepowlekanego. Profile ustawia się w obszarze roboczym, jednak najczęściej nie osadza się ich w pliku końcowym – zwłaszcza, kiedy nie wiemy, gdzie będą drukowane materiały.

Ważne! Jeżeli przenosisz obrazy rastrowe np. z Photoshopa do Illustratora pamiętaj, żeby przed przeniesieniem zapisać obraz rastrowy w odpowiedniej przestrzeni kolorów, takiej samej jak przestrzeń docelowa, czyli CMYK. To samo tyczy się ustawień profilu.

Spady

Spady to zadrukowane obszary, które zostają odcięte w introligatorni przy wykańczaniu wydrukowanych materiałów. Są bardzo ważnym elementem, ponieważ chronią naszą główną część zadruku, czyli to, co widzimy w efekcie końcowym. Maszyny też mogą się machnąć i wyobraź sobie, że nie masz spadów, a papier przesunął się o milimetry, co się dzieje? Ciach, ciach i lipa murowana, a klient czerwony ze złości. Pamiętaj, że wszelkie większe grafiki/tła powinny wychodzić właśnie na obszar spadów, żebyś po obcięciu nie zobaczył białych niespodzianek.

Spady zazwyczaj wahają się od 2 mm do 5 mm maksymalnie, jednak ponownie wracam do zasady: Zapytaj drukarnię!

Rozdzielczość

Rozdzielczość to temat bardzo ruchomy i naprawdę często każdy robi to, co chce, jednak są pewne ogólne zasady:

w drukach małego formatu, gdzie odbiorca ma bezpośredni kontakt z projektem, czyli np. ulotki, wizytówki, etykiety itp. zawsze stosujemy rozdzielczość na poziomie 300 dpi (ppi),
w dużych formatach, gdzie oglądamy obraz z większej odległości i nasze oko nie jest w stanie dostrzec tak wielu szczegółów, schodzimy z tej rozdzielczości. Tutaj nie ma żelaznych zasad i zazwyczaj stosuje się rozdzielczość w zależności od formatów np. przy wielkich banerach, można z powodzeniem stosować rozdzielczość poniżej 150 dpi (ppi).

Ważne! Jeżeli przenosisz obrazy rastrowe np. z Photoshopa do Illustratora pamiętaj, żeby przed przeniesieniem zapisać obraz rastrowy w odpowiedniej rozdzielczości, czyli takiej samej jaką ma obszar do którego przenosisz obraz.

Format

W tym temacie nie ma zbytnio co się rozpisywać, jedyne o czym powinieneś pamiętać, to poprawne jego ustawienie. Format to wymiary pliku docelowego, czyli projektu końcowego (zawsze ustawiasz format docelowy + spady).

Format bez spadów to format netto (docelowy), a format ze spadami to format brutto.

Margines wewnętrzny

Margines wewnętrzny to ostatni punkt przed rozpoczęciem tworzenia. Margines chroni przede wszystkim tekst i małe drobiazgi w naszym projekcie. Jest to obszar pomiędzy krawędzią formatu docelowego a częścią wewnętrzną. Zazwyczaj stosuje się 5mm marginesu wewnętrznego, co daje pewność, że żadna z liter lub drobna grafika nie zostanie ucięta i jednocześnie nada naszemu projektowi przejrzysty i schludny wygląd.

2. Kiedy zaczynasz tworzyć…

Jeśli jesteś już gotowy do wyrzucenia z siebie wszystkich kreatywnych pomysłów, które wcześniej przemyślałeś i rozrysowałeś na kartce papieru, to przy tworzeniu pamiętaj o kolorach i typografii!

Kolory

Wiemy już, że podstawą w przygotowaniu do druku, to praca w przestrzeni kolorów CMYK. Niestety to nie jest jedyna rzecz, którą warto wiedzieć tworząc projekt. Jaka wiedza na pewno ci się przyda?

Nafarbienie

Jest to suma użytych składowych w kolorze. Ale, że co? Spokojnie, już tłumaczę. Typowy druk jest wykonywany z 4 kolorów CMYK, każdy z nich można ustawić w przedziale od 0 do 100, w zależności jak intensywny ma być dany kolor. I tak np. mamy kolor zielony, który ma składowe C100% M0% Y100% K0%, czyli suma nafarbienia wynosi 200%. Aby druk wyszedł bez żadnych niespodzianek typu zalanie, czy utrata szczegółów, są ustalone ogólne limity nafarbień, które wyglądają następująco:

papier gazetowy 240%
papier niepowlekany 280%
papier powlekany 300%-340%

Rodzajów papieru jest mnóstwo, dlatego wybierając go, pamiętajcie by zapytać drukarnię o limity nafarbienia (zwłaszcza przy wyborze papierów niestandardowych).

Głęboka czerń

Jeśli myślisz, że głęboką czerń, uzyskasz poprzez C0% M0% Y0% K100%, to natychmiast wyprowadzam cię z błędu, żebyś nie zszedł po zobaczeniu wydruku.

Czerń o wartości C0% M0% Y0% K100%, zawsze stosujemy do tekstów i małych powierzchni zadruku. Jeśli jednak mamy do zadrukowania duży jednolity obszar i chcemy, żeby czerń wyszła jak czerń, a nie jak zorza polarna, to polecam stosować następujące wartości:

Druk offsetowy

papier niepowlekany C50% M40% Y40% K100%
papier powlekany C70% M60% Y60% K100%

Druk solwetowy (stosowany przy wielkich formatach wystawionych przez dłuższy czas na czynniki zewnętrzne)

C 22% M22% Y22% K100%

Typografia

Tutaj mam dla ciebie dwie żelazne zasady:

1. Stosowanie się do minimalnych zaleceń odnośnie do wielkości fontów.

Minimalna wielkość fontu drukowanego jednym kolorem:

6 pkt pismo jednoelementowe
8 pkt pismo wieloelementowe

Minimalna wielkość fontu, drukowanego więcej niż jednym kolorem lub przy druku w kontrze:

9 pkt jednoelementowe
10 pkt dwuelementowe

Ważne! Przy druku czarnego tekstu na innym tle niż biały, zaznaczamy nadruk (overprint). Jeśli nie zostanie zaznaczony, to całe tło pod tekstem zostanie wybrane i przy minimalnych przesunięciach maszyny (może się zdarzyć) będzie widać białe niezadrukowane miejsca.

2. Po zakończeniu pracy nad projektem zamieniamy wszystkie teksty na krzywe.

To jest dobra praktyka, kiedy nie jesteśmy w stanie dostarczyć fontu razem z projektem – często takie ograniczenia nakłada licencja. Zamiana tekstu na krzywe gwarantuje, że tekst będzie poprawnie wyświetlał się na każdym komputerze. Jeżeli tego nie zrobimy, to dostarczając nieskrzywionego pdf’a do drukarni, która nie posiada danego fontu, możemy spodziewać się, że wyjdzie masakra piłą mechaniczną. Komputer zastąpi brakujący font albo krzakami, albo nie daj Boże ukochanym przez wszystkich fontem Comic Sans! – żarcik :P. W każdym razie prawie zawsze zamieniaj teksty na krzywe.

3. Zanim wyślesz plik do drukarni…

Czas na podsumowanie.

Przed wysłaniem pliku do drukarni/klienta jeszcze raz sprawdź:

parametry, jakie wymaga drukarnia,
czy dobrze ustawiłeś wymagane parametry (CMYK, profile, format, spady),
odpowiednio zarządź kolorem i typografią (pamiętaj o limitach),
zamień teksty na krzywe,
wydrukuj projekt na domowej drukarce i zobacz jak to wygląda.

No, mamy to za sobą. Pamiętaj, że są to ogólne zasady – taka higiena pracy grafika. Jeśli jesteś początkujący, musisz wiedzieć, że projektowanie na potrzeby druku to zwyczajny roller coaster. Choćbyś nie wiem jak duże doświadczenie posiadał, zawsze dowiesz się czegoś nowego i zawsze może pójść coś nie tak. Tak samo jak w życiu zdarzają się przypadki losowe tak i w druku, kiedy losy Twojego projektu już nie zależą od Ciebie, może wydarzyć się wszystko. Stosując jednak ogóle zasady, możesz po prostu zminimalizować ryzyko.

Mam nadzieję, że pomoże Wam ten tekst, a jeśli o czymś zapomniałam piszcie, w komentarzach!

Do następnego!